گوش، یک ارگان بسیار حیاتی در بدن است که نقش بسیار اساسی را ایفا میکند. سیستم شنوایی که با اجزای مختلف سر، گردن و بدن ارتباط دارد، یکی از سیستمهای گستردهای است که علاوه بر تأثیر بر شنوایی و تعادل، میتواند به سایر ارگانهای سر و گردن مانند مغز و مخچه و ساختارهای اطراف آن نیز آسیب برساند.
یکی از مشکلات متداول در این زمینه، عفونتهای گوش هستند که ممکن است به دلایل مختلف و در بخشهای متفاوتی از گوش ایجاد شوند. عفونتهای گوش علائم متفاوتی به همراه دارند که بسته به شدت و مکان آنها متفاوت است.
در صورت ابتلا به عفونت گوش، مهم است که فرد به یک متخصص گوش و حلق و بینی و ادیولوژیست مراجعه کند تا بررسیهای لازم و درمان مناسب انجام شود. عدم درمان به موقع عفونتهای گوش میتوانند مشکلات جدی را به همراه داشته باشند و حتی در بعضی موارد، به ساختارهای تعادلی و مخچه نیز آسیب وارد کنند. بنابراین، انتخاب یک متخصص مناسب و اعمال درمان مناسب برای عفونتهای گوش از اهمیت بالایی برخوردار است.
در این مقاله، ما به بررسی و بیان مشکلات و راهحلهای مرتبط با عفونتهای گوش میپردازیم تا افراد بتوانند با این عارضه آشنا شوند و از راهکارهای لازم برای پیشگیری و درمان آن آگاه شوند.
عفونت گوش
عفونت گوش به معنای التهاب یا عفونتی است که در انواع مختلف گوش ایجاد میشود. این مشکل معمولاً به دلیل التهاب در نواحی گوش خارجی، گوش داخلی یا گوش میانی ایجاد میشود. عفونت در ناحیه گوش خارجی به نام اوتیت اکسترنال شناخته میشود، در حالی که التهاب در داخل گوش به عنوان اوتیت داخلی شناخته میشود.
عفونت گوش میانی که به اوتیت مدیا مشهور است، از جمله شایعترین انواع عفونت گوش است و علائم خاص خود را نیز نشان میدهد. این مشکل ممکن است به علت عفونت با باکتری، ویروس، قارچ یا دیگر عوامل بیماریزا ایجاد شود. در ادامه، به بررسی هر یک از این انواع عفونت در گوش میپردازیم.
علل مختلف عفونت در گوشعلل مختلف عفونت در گوش
دلایل ایجاد عفونت در نواحی مختلف گوش میتواند متنوع باشد. عفونت در ناحیه گوش خارجی ممکن است ناشی از وجود باکتریها و قارچها باشد، که ممکن است به دلیل تماس با آب آلوده، هوای آلوده یا عوامل بیماریزای دیگر ایجاد شود و ساختارهای گوش خارجی را درگیر کند. عفونت گوش میانی نیز به دلیل ورود عوامل بیماریزا از طریق سیستم تنفسی یا اختلال در عملکرد شیپور استاش و ترشح مایعات عفونی ایجاد میشود.
افرادی که به بیماریهایی مانند سرماخوردگی، حساسیتها، یا آنفولانزا مبتلا هستند، بیشتر به این نوع عفونت در گوش میانی در معرض قرار میگیرند. به علاوه، التهاب گوش داخلی نیز میتواند به دلایلی همچون بیماری لایم، برونشیت، عفونت ویروسی گوش داخلی و یا ویروس تبخال ایجاد شود که باعث درگیری فرد در عفونت میشود.
انواع عفونت گوش
عفونتهای ناحیه گوش بر اساس محل ایجاد و گسترش آنها متنوع هستند و هر کدام نیازمند روشهای درمانی خاصی هستند که شامل استفاده از داروهای خاص میشود. انواع مختلف عفونتهای گوش شامل:
عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا)
اوتیت مدیا یک التهاب آلودگی در گوش میانی است که به طور عمده در کودکان رخ میدهد. این عفونت معمولاً به دلیل ورود عوامل بیماریزای به گوش میانی اتفاق میافتد. علائم اوتیت مدیا در کودکان و بزرگسالان متفاوت است و میتواند به انواع زیر تقسیم شود: اوتیت حاد، اوتیت مزمن و اوتیت حاد مکرر.
عواملی مانند تماس با دود سیگار، آلرژی، سابقه شکاف کام، ضعف سیستم ایمنی و تاریخچه عفونتهای گوش قبلی میتوانند باعث ایجاد این نوع عفونت شوند.
عفونت گوش خارجی (گوش شناگر)
گوش شناگر وقتی ایجاد میشود که در ناحیه گوش خارجی یک التهاب و عفونت ایجاد شود. این ناحیه شامل بخشهای خارجیتری از گوش مانند لاله گوش و مجرای خارجی گوش تا پرده صماخ است. عامل اصلی ایجاد این نوع التهاب معمولاً ورود آب به مجرای خارجی گوش است که میتواند باعث تکثیر باکتریهای موجود در آن منطقه شود. از عوامل بیماریزا در این نوع عفونت میتوان به ویروسها و انواع قارچها در کنار باکتریها اشاره کرد.
عفونت گوش داخلی (لابیرنتیت)
عفونت گوش داخلی یا لابیرنتیت شامل التهابهایی است که حلزون گوش، مجاری نیم دایره و عصبهای دهلیزی را درگیر میکند. این نوع عفونت معمولاً ناشی از ویروسها بوده و علائمی همچون سرگیجه، حالت تهوع، کاهش شنوایی، وزوز در گوش، احساس پریگوشی، از دست دادن تعادل و سردرد دارد. این التهابها میتوانند به دو نوع لابیرنتیت و وستیبولیت تقسیم شوند که هرکدام تأثیرات خاص خود را بر سیستم تعادلی و شنوایی دارند.
لابیرنتیت
لابیرنتیت یک نوع التهاب است که در ناحیه گوش داخلی اتفاق میافتد. این التهاب در لابیرنت شنوایی (حلزون) و لابیرنت تعادلی (مجاری نیم دایره) اتفاق میافتد. زمانی که مایعات داخلی این لابیرنت آلوده شده و به التهاب مبتلا شود، به آن لابیرنتیت یا عفونت لابیرنت گفته میشود. علایم این بیماری شامل سبکی سر، کاهش شنوایی، وزوز گوش، سوت گوش و سرگیجه است.
همچنین، افراد ممکن است احساس کنند که در حال حرکت هستند در حالی که در واقع ساکن هستند. عفونت لابیرنتیت اغلب به دلیل عوامل مختلف مانند عفونتها و ویروسها اتفاق میافتد و افرادی که به سیگار و الکل اعتیاد دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
نوریت وستیبولار
نوریت وستیبولار یا عفونت وستیبولار در قسمت تعادلی گوش داخلی رخ میدهد و شاخه تعادلی عصب هشت (که مسئول تعادل است) را درگیر میکند. این نوع عفونت باعث مشکلاتی مانند عدم تعادل، سرگیجه، منگی و گاهی وقتها وزوز گوش میشود. معمولاً افراد مبتلا پس از مدتی بهبود مییابند، اما در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان طولانیتر و مراقبتهای دیگر داشته باشند.
![<yoastmark class=](data:image/svg+xml,%3Csvg%20xmlns='http://www.w3.org/2000/svg'%20viewBox='0%200%20600%20400'%3E%3C/svg%3E)
تشخیص عفونت گوش
شناسایی عفونت گوش به وسیله متخصصان گوش و حلق و بینی، به آدیولوژیست واگذار میشود. این فرد میتواند با مشاهده علائم و نشانهها، نوع عفونت را تشخیص دهد و آزمایشات مناسب را تجویز کند. ابتدا، با استفاده از اتوسکوپ و بررسی مجاری و پرده گوش، عفونت در ناحیه گوش خارجی را تشخیص میدهد.
برای ارزیابی عفونت گوش میانی، تمپانومتری به کار میرود که با بررسی انعطاف پرده گوش و فشار گوش میانی، وجود عفونت را ارزیابی میکند. برای تشخیص التهاب گوش داخلی، از تستهای تعادلی، شنواییسنجی و MRI استفاده میشود. همچنین، نمونهبرداری از مایع عفونی نیز برای تشخیص باکتریهای مقاوم در برابر آنتیبیوتیکها مورد استفاده قرار میگیرد.
درمان عفونت گوش
برای درمان عفونت گوش، روشهای مختلفی در نظر گرفته میشود. عفونتهای ناحیه گوش معمولا با استفاده از آنتیبیوتیکها درمان میشوند. در ابتدا، تشخیص دقیق مکان عفونت ضروری است. در صورت عفونت در گوش خارجی، آنتیبیوتیکها به صورت خوراکی یا موضعی مورد استفاده قرار میگیرند. گاهی اوقات، شستشوی مجرای گوش و قسمت خارجی آن نیز توصیه میشود. برخی موارد نیاز به استفاده از داروهایی مانند کورتیکوستروئیدها و آسیکلوویر نیز دارند.
در صورتی که عفونت در گوش میانی باشد، از آنتیبیوتیکها استفاده میشود و برای کاهش علائم، داروهای ضد درد و قطره گوش نیز تجویز میشود. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد که شامل تمپانوتومی برای شکاف دادن پرده گوش، تعبیه لوله VT و در موارد بسیار شدید، ماستوئیدکتومی یا پاکسازی سلولهای هوایی ماستوئید است.
برای درمان عفونتهای ناحیه گوش داخلی نیز از روشهای دارویی و توانبخشی استفاده میشود. این شامل استفاده از آنتیبیوتیکها، داروهای ضد تهوع، بنزودیازپین، کورتیکواستروئیدها و سایر داروهای موثر میشود. افراد مبتلا به التهاب گوش داخلی مزمن ممکن است از طریق روش توانبخشی دهلیزی (VRT) نیز درمان شوند.
![<yoastmark class=](data:image/svg+xml,%3Csvg%20xmlns='http://www.w3.org/2000/svg'%20viewBox='0%200%20600%20400'%3E%3C/svg%3E)
علامتهای عفونت گوش در بزرگسالان
علائم عفونت گوش در بزرگسالان ممکن است با کودکان تفاوت داشته باشد. اگر بزرگسالان در ناحیه گوش داخلی به این عارضه دچار شوند، علائمی مانند سرگیجه، استفراغ، حالت تهوع، اختلال در تعادل، خروج ترشحات از گوش و… را تجربه میکنند. لازم به ذکر است که وجود عفونت در این ناحیه ممکن است نشانه ای از عفونت مغزی و مننژیت نیز باشد.
اگر عفونت در گوش میانی بزرگسالان ایجاد شود، علائمی همچون ورم پرده گوش، درد در گوش، احساس پری گوش، خروج مایع از گوش، کاهش سطح شنوایی، تب و لرز و… مشاهده میشود. همچنین، عفونت گوش خارجی در بزرگسالان ممکن است با علائمی همچون قرمزی، التهاب و ترشح همراه باشد که پزشک میتواند آن را به راحتی با استفاده از اتوسکوپ تشخیص دهد. در صورت پیشرفت عفونت، ممکن است مجرای گوش بسته شود و درد همراه باشد.
علائم عفونت گوش در کودکان
علائم عفونت گوش در کودکان میتواند شامل درد و بیقراری باشد، که اکثراً این درد ها باعث اختلال در خواب آنها میشود. اوتیت مدیا یا عفونت گوش میانی در کودکان به طور رایج تر دیده میشود و در مراحل پیشرفته ممکن است مایعاتی از گوش کودک خارج شده و ترشح پیدا کند، که معمولاً با تب و لرز همراه است. افزایش مایعات عفونی در گوش کودک میتواند منجر به کاهش سطح شنوایی و گاهی به گرفتگی بینی نیز شود.
علائم دیگر شامل سرگیجه، علایم تعادلی، وزوز گوش، احساس فشار در گوش، پر بودن گوش و… میباشد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، والدین باید به پزشک گوش و حلق و بینی و ادیولوژیست مراجعه کرده و اقدامات درمانی مناسب برای کودک خود را آغاز کنند.
در پایان
عفونت گوش یکی از مشکلات شایعی است که میتواند در هر سنی از زندگی اتفاق بیفتد، اما علائم و درمان آن متفاوت است بسته به نوع و محل عفونت. علائم عفونت گوش شامل درد، خروج مایعات، کاهش شنوایی، تب و احساس فشار در گوش میباشد. در صورتی که عفونت در گوش خارجی رخ دهد، استفاده از آنتیبیوتیکهای موضعی و شستشوی محلی معمولاً کافی است.
اما در صورت عفونت گوش میانی، ممکن است نیاز به آنتیبیوتیکهای خوراکی و یا حتی جراحی باشد، به ویژه اگر عفونت شدید باشد و مایعات به دسترس آنتیبیوتیکها نباشند. درمان مناسب و به موقع عفونت گوش میتواند عوارض جدی مانند کاهش شنوایی دائمی را پیشگیری کند، بنابراین در هر نشانهای از عفونت گوش، مراجعه به پزشک و انجام درمان متناسب امری حیاتی است.